لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 344

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)

تو جوال رفتن با کسی-با کسی به مبارزه برخاستن

بادکش کردن-بیرون کشیدن خون بوسیله ی بادکش
دایی اوغلی-پسر دایی

تو دوزی-دوختن از درون

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

خدا به دور-پناه بر خدا

 

 

 
جا افتادن-سر جای خود آمدن

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

آب و گِل-بر و رو-سرشت آدمی

دو زاری-سکه ی دو ریالی
الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی
زردنبو-زردمبو
چاخانچی-کسی که همیشه دروغ بافی می کند

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

 

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

چراغ الله-نگا. چراغ

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

 

تُپ تُپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

دله کردن-کسی را به دلگی عادت دادن

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

دوسیه-پرونده

درد-نفرینی مانند کوفت-زهرمار-مرض

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

خدا داده به فلانی-بختش یار بوده

 

جا خوش کردن-در جایی که معمولن نباید ماندن اقامت کردن

حبف و میل-ریخت و پاش
دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

از دست کسی کشیدن-از کسی در زحمت و رنج بودن

خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)

دزد بازار-پر هرج و مرج-جایی که در آن دزدی زیاد می شود-جای بی قانون

حاضر و آماده-آماده

حساب بردن-پروا داشتن-اطاعت کردن

 

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

 

پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه
خربان-صاحب خر-خرکچی
اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)
 

 

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

دلخور کردن-مایه ی گله مندی و نارضایتی کسی را فراهم کردن

آبدست-ماهر-استاد

آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)

حرام و حرس-ریخت و پاش

دبه کردن-دبه در آوردن
زار زار-گریه ی شدید

دست آمدن-به دست آمدن-پیدا شدن-حاصل شدن

روی چشم-اطاعت می شود !

 
جیزگر خانه-محل رباخواری و قرض دادن پول در برابر اموال منقول

 

آفتاب گز کردن-ولگردی کردن

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

دست و پا نمدی-دست و پا پنبه ای
چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند

دست زدن-کوبیدن دو دست به یکدیگر همراه با نوای موسیقی یا برای تشویق

افسارگسیخته-سرکش

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن
از نافِ جایی آمدن(کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن)
پروار-فربه-چاق

روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

دست انداختن به روی چیزی-چیزی زا غاصبانه تصرف کردن

ته خوار-بچه باز

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

با سلام و صلوات-با تجلیل و بزرگداشت-با رعایت کامل آداب و رسوم

آخر و عاقبت-نتیجه‌ی خوب

 

چُسَکی-کم دوام و سرهم بندی شده

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

 

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند

ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

تکان خوردن-ناگهان ترسیدن-جاخوردن-از جا حرکت کردن

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

ابریشم(زن نوازنده، مطرب)
با متانت-با وقار

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن
زهرمار خان-ترش رو-اخمو

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن
پا سوخت-پا بد-بد شانس

دَلِگی-هیزی-چشم چرانی
راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن
جاپیچ-جاکش-دلال محبت
خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

پل خر بگیری-محل آزمایش-جایی که گریز از آن ممکن نباشد

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

 

خداپسندانه-مورد پسند خدا

خرجی-پول لازم برای گذران روز
انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

 
داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

 

 

چنگ به دل نزدن-ارزش نداشتن-قابل اعتنا نبودن-جالب نبودن

چشم کسی را دزدیدن-هنگام غفلت کسی کاری را انجام دادن یا چیزی را برداشتن

حلال واری-نگا. خلال وار

 

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده
رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

 

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

داغ کردن پشت دست-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

الابختکی(اتفاقی، تصادفی)

 

دیر فهم-کند ذهن-کودن
دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

آب سیر-جانور خوش‌رفتار

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

برای کسی آش پختن که یک وجب روغن داشته باشد-زمینه ی تنبیه و گوشمالی برای کسی آماده کردن

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

 
 

چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی
پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

آدم بی‌سر و پا(متضاد آدم درست‌وحسابی)

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)
جهیزیه-نگا. جهیز

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن
رو نشان دادن-چهره نمایاندن

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

باش !-نگاه کن-ببین

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

پشت سر کسی ایستادن-از کسی پشتیبانی کردن

آهوی خاور-آفتاب

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

چینی بند-چینی بند زن

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

دست آموز-تربیت شده-آموخته

پاتیل در رفته-پیر و شکسته

باریک-دقیق-حساس

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن
به دردسر انداختن کسی-کسی را به وضع دشواری دچار کردن
آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)
زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

بی تخم و ترکه-بی فرزند-بی نسل

 
از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

دو برجی-کبوتری که در یک جا بند نمی شود

خالی خالی-بدون چیز دیگری

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

 

دور از جناب ب-لانسبت

جوشی شدن-عصبانی شدن

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق

پشت دست را داغ کردن-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

چَکه-شوخ و بذله گو

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

بازار شام-جای شلوغ و در هم و بر هم

خاله بی بی-نوعی آش

بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

چین خوردن-چروک شدن
راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

تار و مار-متفرق-پراکنده
تو سر چیزی زدن-از ارزش واقعی چیزی کاستن

آمپر کسی بالا رفتن-از کوره در رفتن
از دندۀ چپ پا شدن(سخت عبوس و کم‌حوصله بودن)

حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز

تل انبار-توده-انباشته
چهره کردن-نگا. چهره شدن
آب سیر(جانور خوش‌رفتار)
از چشم کسی دیدن(کسی را مسئول چیزی دانستن)

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

خیت شدن-شرمنده شدن-کنفت شدن-بور شدن

تیر کردن-نشان کردن

زاغ سیاه کسی را چوب زدن-پنهانی مراقب کسی بودن

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند

انگشت بلند کردن-اجازه‌ی سخن خواستن

از زمین سبز شدن(ناگهان و بی‌خبر پدیدار شدن، به‌طور غیرمنتظره حاضر شدن)

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن
 

حلال وار-به صورت حلال

ترید- تلیت

تکه گرفتن برای کسی-کاری برای کسی فراهم کردن

پُخت-هر نوبت از پختن

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

جنگل مولا-جایی بی نطم و ترتیب-شهر بی قانون
رمباندن-خراب کردن

تن کسی خاریدن-خواهان آزار بودن-دنبال دردسر بودن

به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

خشتک-وسط درز دو پا در شلوار

خروس خوان-هنگام سحر

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

 
خرجی-پول لازم برای گذران روز

بند آوردن-متوقف کردن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

از سر نو-دوباره

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت
چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

خش و خش-نگا. خش خش
رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

دست به روی کسی بلند کردن-کسی را کتک زدن

برگشتن ورق-دگرگون شدن اوضاع-تغییر کردن حال و احوال
جوش خوردن زخم-به هم آمدن سر زخم و پوست نو آوردن

 

 

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

دستشویی-توالت-مستراح

 

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

جا خوردن-یکه خوردن-تعجب زیاد کردن-غافلگیر شدن

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

خِفت-نوعی گره

بیرون رفتن-به توالت رفتن

حرص کسی را درآوردن-کسی را خشمگین کردن

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن
چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن
تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

رو زیاد کردن-پر رو شدن-توقع زیادی داشتن

 

تب کردن خر-پوشیدن لباس ضخیم در هوای گرم
دستشویی-توالت-مستراح

ای والله(در مقام تایید و اعتراف به برتری کسی گفته می‌شود، آری به خدا)

بابت-مورد-زمینه-موضوع

زیر سبیل کسی را چرب کردن-رشوه دادن به کسی

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

 

در رفتن با کسی-رفع اختلاف کردن با کسی-آشتی کردن

ریزه خوانی کردن-غرغر کردن-نق زدن-ایراد گرفتن

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

خوش آمدگویی-به تازه وارد “خوش آمدی” گفتن-مجازن: تملق و چاپلوسی
بابت-مورد-زمینه-موضوع

 

چای صافی-نگا. چای صاف کن

رستم صولت-رستم در حمام

 

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

زهره آب شدن-سخت وحشت کردن-از وحشت به حال مرگ افتادن

دست و پنجه نرم کردن-گلاویز شدن-جنگیدن

چندر غاز-پول بسیار کم

 

رویم به دیوار-هنگام گفتن مطلب ناخوشایندی می گویند

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن
زار زار-گریه ی شدید

رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی

رفتن آن جا که عرب نی انداخت-به جای دور و بی بازگشت رفتن-به وضع ناجوری گرفتار شدن
زمین گیر-کسی که به سبب بیماری یا پیری نتواند از جای خود برخیزد
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

تعطیلی-روز تعطیل-زمان دست کشیدن از کار

دست به دهن-کسی که به اندازه ی مخارجش درآمد روزانه دارد-آدم کم درآمد و تهی دست

زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن
دو لا پهنا-پارچه ای که عرض آن دو برابر عرض پارچه های معمولی است

راست شدن مو بر تن-سخت ترسیدن-وحشت کردن

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

تر و چسب-بی درنگ-بی معطلی-فرز و چابک

خصوصی-مقابل عمومی

زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند

زُق زدن-تیر کشیدن و درد کردن اعضای بدن
خدا گرفتن-به عذاب خدا گرفتار شدن-بدبخت شدن

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق
خانه به دوش-بی خانمان-آواره

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

دلسرد کردن-ناامید کردن

خرحمالی-بیگاری-کار پر زحمت و کم مزد

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است
پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

پیاله زدن-می نوشیدن

پا سوز-عاشق شیفته

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

 
خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی
از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)

تریاکی-معتاد به تریاک

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال
 

خوش آب و رنگ-سرخ و سفید چهره-زیبا و ملیح

چوروک-چین و شکن

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

خِل-خلط بینی

دخل و خرج کردن-درآمد بیش از هزینه شدن-سود بردن

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

پرچ کردن-فرو بردن میخ در چیزی و کوبیدن و پهن کردن سر آن

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

تل انبار-توده-انباشته

 
این خاکدان-دنیا

 

 
از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)